Roslin - My Dream Dog

Si Roslin, mahigit isang taon.

Sa conformation dog showing, ang dami kong natutunan, hindi pala ganun kadali at kasimple.  Hindi totoong "beauty contest" lang eto. Dugo, pawis, madaming pera, mahabang panahon ng pag-aaral at paghihintay, at kung minamalas-malas ka, balde-baldeng luha at samu’t-saring sama ng loob ang ipupuhunan mo para lang makapag-breed at makapagpa-champion ka ng aso - isang aso na karapatdapat sa kampeonato niya.

Nalaman ko na ang tunay na layunin ng dog showing ay para magkaroon ng independent evaluation ang iyong aso.  Hindi iyong ikaw lang ang nagsasabi na ang aso mo ang pinakamagandang aso sa balat ng lupa. I-ni-ra-rampa mo eto sa maraming hurado, mula sa iba’t-ibang mundo, at sa mga iba’t-ibang breeders na rin, para matanto mo ang tunay nitong halaga at kagandahan.

Hindi lahat ng kampeon na aso ay maganda at karapat-dapat. Pwedeng dayain ang pagkapanalo sa dog show.  Kung tiga-Maynila ka, at “pwede na rin” ang aso mo, maaring ang gagawin mo ay lumaban sa mga dog show sa probinsiya na kung saan hindi “kagandahan” ang mga aso.

Pwede ‘rin na magdala ka ng mga pamuntos kung sigurado ka na walang magagandang kalaban.  “Hakot” ang tawag dito.  Ang mga pamuntos mo ay mga aso ng breed mo na hindi maganda o wala sa kundisyon at ilalaban mo sa isang “pwede na rin” na aso mo.

May mga breeders dito sa Maynila na hindi matanggap na hindi maganda ang mga aso nila pero nagpipilit na gawing kampeon ang lumalaban sa mga probinsiya o nag-ha-hakot para lang makuha ang “Philippine Champion” na titulo sa mga aso nila.  Ang tawag ko sa kanila ay mga “Philippine Provincial/Hakot Champions”. ;-)

Maari din na kakaibiganin mo ang mga pinoy na mga hurado, reregaluhan ng kung anu-ano, parang sa pulitika lang.

Ang mga paraang nabanggit ang daan para magkaroon ka ng kampeon na aso kahit hindi karapatdapat. Ang daming gumagawa ng mga stratehiya na eto. Pero sa bandang huli, sarili mo lang ang niloloko mo, hindi mo ini-improve ang breed mo, at sinisira mo ang dog sport.

Si Roslin kasama ang handler niya kung saan nanalo siya
bilang pinakamagandang babaeng golden retriever sa age group niya.
photo credit: R. Ong

Mabuti na lang may katiting nga akong perfectionism kaya hinanap ko noon ang ang pinakamagaling na breeder ng golden retrievers sa Pilipinas para subukang makakuha sa kanya ng "dream" golden retriever ko.  Sa kabutihang palad nahanapan ko siya, nakipagkilala ako, at sinabi ko ang pakay ko.

Hindi pala ganun kadali na makakuha ng isang totoong magandang golden retriever na may "lalim" ang pedigree at may health clearances ang mga magulang.

Kinailangan kong mag antay ng halos apat na taon bago ako masabihan na may mga bagong tuta na pang-show!

Si Roslin noong 8 weeks old.
photo credit: R. Ong

Si Roslin ang tuta na iyon. Maganda ang ulo niya, maganda ang katawan, magandang gumalaw, at napakalambing.  Pero katulad ng lahat ng aso, hindi siya perfect, hindi maganda ang mga paa niya sa likod at may katamarang maghabol ng bola kapag sa malayo mo itinapon.  Pero kaya ko siya gusto dahil may lalim ang linya niya o “pedigree”.

Ang tatay niya ay si Ryder na isa 20 na pinakamagandang golden retriever sa Estados Unidos noong 2006, marami siyang napanalunang specialty dog shows.  Ang isang specialty dog show ay kadalasang "breeder judge" o napakagaling ng hurado ang mga hurado at napakaraming mga kasing-breed ng aso mo ang kalaban. Kapag nanalo ang aso mo sa isang specialty show ibig sabihin maganda talaga ang aso mo.

Ang lolo ni Ryder, si Thunder, ay may anak na mahigit 110 na American Champions.  Kabilang sa mga ninuno ni Ryder ay si Aruba, ang “top producing dam” - babaing aso na may pinakamaraming anak na champion -  sa kasaysayan ng golden retrievers sa Estados Unidos.

Ang nanay ni Roslin, Si Vodka, ay Canadian Champion naman. Tatay ni Vodka si Star, ang No. 1 na golden retriever na ama (sire) noong 2004 at 2005 sa Estados Unidos. Kabilang sa ninuno ni Vodka ay si James, ang golden retriever sa Estados Unidos na may pinakamaraming panalo sa kasaysayan ng mga golden retrievers sa dog shows.

Responsibilidad

The Breaking Dawn Litter: (l-r) Max, Torch, Kirk at Bela.

Ang cute ng kahit anong aso kapag mga tuta pa sila.

At dahil matigas ang ulo ko at sinabihan akong "walang problema", pinalahian ko si Zoey na wala pang hip at elbow clearances.  Ending, hindi pumasa ang hips niya sabi ng Orthopedic Foundation for Animals, may mild dysplasia, ibig sabihin kapag tumanda siya, maaring magkakaroon siya ng masakit na hip joints at lalakad ng pa-ika-ika, at ang mas nakakatakot, maari niyang ipasa sa mga anak niya ang bone joint deformity na eto.

Nagkaroon siya ng apat na anak na binansagan kong The Breaking Dawn Litter dahil habang pinupunit ni Zoey ang mga placenta nila'y kasabay ding pumupunit sa dilim ang sinag ng araw.

Dapat ay lima sila, sa kasamaang palad, namatay ang isang babae limang araw pa lamang pagkapanganak. Ang mga naiwan ay pinangalanan ko na si Kirk mula sa Star Trek, Torch sa Fantastic Four, Max sa Where the Wilds Things Are, and Bela, siempre mula sa Breaking Dawn.

Bela

Iniwan ko sa akin si Bela para i-show.  Ngunit sa kasamaang palad, nag-undershot bite siya, ang upper jaw niya ay nagdevelop na nasa ilalim ng lower jaw habang lumalaki.  Kapag undershot bite ang aso, automatic disqualification eto sa dogshow. Ibinigay ko na lang sa kaibigan ko para maging pet, ibig sabihin hindi siya pwedeng i-breed dahil ang undershot bite ay namamana din.

Kirk

Si Kirk ang may pinakamagandang career, naging champion siya sa Pilipinas at No. 1 Dog sa Mindanao.

Torch

Si Torch naging pet din.

Max

Si Max naging pet din, may uniform ang yaya niya. Pero sa kasamaang palad, wala pa siyang anim na buwan, inoperahan na ang isang hip joint niya para ayusin dahil may kababawan, sa murang gulang niya diagnosed siyang severely dysplastic.

Ang heredity ay hindi kasiguraduhan na parang nakaukit sa bato. Kaya kahit ako, hindi ko masasabing ang mild dysplasia ni Zoey ang dahilan ng severe hip dysplasia ni Max, pero kung mga pag-aaral ang basehan, malaki ang posibilidad na maaring namana ni Max ang hip deformity mula sa nanay niya.

Sa madaling salita, hindi ang Breaking Dawn Litter ang dream breeding ko, pero isa etong malaking pagkakamali na nagpamulat sa akin sa napakabigat na responsibilidad ng isang dog breeder.

Beauty is Not Skin Deep

Si Zoey sa isang conformation dog show
kung saang nanalo siya bilang painakamagandang babaeng golden retriever.

Zero ang kaalaman ko ng magkaroon ako ng golden retriever.

Bumili ako ng librong “The Golden Retriever” ni Jeffrey Pepper sa Bioresearch (mahigit isang libo!) at doon ko nalaman na ang golden retriever (at lahat ng mga purebred dogs) ay ginawa para sa mga gagampanang tungkulin o “purpose” at mga pamantayan ng ugali at katawan o “breed standard” na magiging batayan upang makagawa ka ng “wise and informed breeding decision”. Hindi sinasabi sa breed standard ang kalusugan ngunit sa mga dog breeders ngayon, isang malaking konsiderasyon ang "genetic health" ng mga asong pinapalahian.

Pasado si Uma sa pamantayan ng ugali, mabait siya sa lahat ng tao at hayop at masunurin. Pero bagsak siya sa “over-all looks” at katawan: kulang siya sa laki ng ulo, medyo mahaba ang nguso niya, at hindi masyadong “ideal” ang kanyang skeletal structure.  Sa madaling salita, hindi siya maaring manalo sa beauty contest ng mga aso o ang tinatawag na conformation dogshow, at hindi dapat i-breed!

Pero dahil irresponsible pet owner ako noon, ginawa ko ang isang mortal na kasalanan sa mga purebred dogs at responsible at ethical breeders, pinalahian ko siya (ng tatlong beses pa!).

Dala na rin ng katiting na pagiging perfectionist ko siguro at dahil “love” ko talaga ang golden retriever, naghanap ako ng aking pang-dogshow.

Mga isang taon ang lumipas bago ako nakahanap ng isang breeder na sikat at champion ang mga magulang ng puppy.

Siya si Zoey, ang kaunaunahan kong show dog.

Pero hindi pala ganun kadali ang mag-dogshow.  Hindi dahil maganda ang parents, o sikat ang breeder, o may pangbili ka, magkakaroon ka na ng maganda at ideal na conformation show dog.

To cut the long story short, napa-champion ko naman si Zoey, pero ng dumami at lumalim na ang kaalaman ko sa "dog showing" at “ethical breeding”, hindi si Zoey ang ideal “foundation bitch” ko (sa mga hindi nakakaalam “bitch” ang tawag sa babaeng aso) - ang magiging nanay ng mga susunod ko pang i-sho-show at i-bre-breed.

Kung totoo kang responsible pet owner at ethical breeder, may dalawa ka dapat na masasatisfy bago mag-breed:

      1.  Magandang halimbawa ang aso mo ng kanyang lahi (isang batayan iyong nanalo siya sa conformation dog show)

      2.  Wala siyang hip and elbow dysplasia at iba pang mga inherited genetic diseases (specific to the golden retriever).

Hindi na-meet ni Zoey ang pangalawang napakahalagang batayan ng ethical breeding.

Kaya masakit man sa loob at bulsa ko, pagkatapos ng mga ilang-daang libong gastos para mapa-grand champion ko siya, nagpasiya akong ipa-adopt siya at hindi na i-bre-breed pa.

Uma - My Heart Dog

Si Uma sa garden ng nanay ko sa Pangasinan.

Noong nag-decide ako na bumalik na sa Pilipinas mula sa Singapore noong 2001 - sa Baguio City to be exact - nag-decide na rin akong kumuha ng "pet" na aso.

Mga December iyon ng sinamahan ako ng kaibigan ko na tumingin sa pet shop! (a word of warning huwag po kayong kumuha ng kahit anong pet mula sa pet shop more on this on succeeding blogs).  Ang hanap ko ay labrador retriever pero noong araw na iyon, ang available na puppy for sale ay isang golden retriever. Wala akong kaalam-alam sa golden retriever pero nung sinabihan ako na golden retriever ang aso ni Bill Clinton hindi na ako nag-dalawang isip pa.

Pinangalanan ko siyang Uma - dahil idol ko si Uma Thurman at blonde siya.

At dahil padalos-dalus akong kumuha ng pet, wala akong kaalam-alam sa pagiging responsible pet owner. Iniiwan ko siya ng matagal, mag-isa, at nakatali sa apartment ko.  Hindi ko siya na-exercise ng tama.  Kapag dumarating ako na may ihi at poop sa loob ng bahay, o nanira siya ng mga gamit, napapagalitan at nasasaktan ko siya.  May isang araw na suka na siya ng suka dahil nakain niya ang mga nasa basurahan.

Ngunit sa samu't-saring pagiging irresponsible owner ko, ang isinukli niya ay walang hanggang lambing at pagmamahal.

Nang mag-decide akong mag-trabaho sa Maynila ng 2003, sa unang araw ng work ko, Lunes January 6, nakawala siya mula sa kulungan at hindi mahanap.  Limang araw na siyang nawawala nung dumating ako ng Sabado, at nagpasya ako na hanapin siya sa huling pagkakataon - sabi ko sa sarili ko, she deserved it. Pumunta ako sa kaibigan ko, tinawagan ko ang lahat ng radio stations sa Baguio, at nangako ng reward na 10k!

Alas dose ng madaling araw, may tumawag nagbigay ng tip na mukhang ang nawawalang aso ay nasa bahay ng kaibigan niya.

Pinuntahan namin ang address kasama ang mga pulis at sa isang sulok nasumpungan ko si Uma, maga ang mga paa at nguso, halos hindi ko makilala, mabuti na lang may palatandaan ako sa kanya, dalawang "dropped" teeth sa lower jaw.  Bagama't hindi ako sigurado, kinuha ko pa rin siya.  Na-confirm ko na siya nga iyon dahil pagdating sa bahay, kinuha niya ang kanyang laruan, dinala sa sofa at natulog ng mahimbing na mahimbing, tumayo lang siya para umihi kinabukasan na!

Magkasama kami ni Uma ng mahigit anim na taon, dahil sa kanya natutunan ko ang pagiging responsible pet owner at ethical breeding.  Ngunit sadyang itinadhana yata na hindi kami magsasama ng matagal, nawala ulit siya noong Holy Week ng 2007 sa bahay ng nanay ko habang ako ay nasa trabaho, sa pagkakataong eto, hindi ko na siya nahanapan.  Halos dalawang taon akong hindi umuwi sa amin at matingan ang mga larawan niya.

Uma, kung saan ka man naroroon, maraming salamat at hinding-hindi kita makakalimutan!

Baguio City

Kuha mula sa Marcos Highway, Campo Sioco, Baguio City.
Ang mga bahay na eto ay sa Balsigan, Philam-Life, Hillside at Kias, PMA.

Unang punta ko pa lang sa Baguio City, na-in-love na ako sa lugar. Kung tutuusin, masasabing love-at-first sight ang nangyari.

Nagustuhan ko ang amoy ng pine tree, ang fog na bumabalot sa kapaligiran, ang bonfires at higit sa lahat, ang malamig na klima.

Hindi na nakakapagtatakang sa Baguio na ako nag-kolehiyo at unang nag-trabaho. Dito ko napagtanto na katulad ng lugar, kaaya-aya ang ugali ng mga taong nakatira dito (at least iyong mga naging kaibigan at ka-close ko hanggang ngayon), hindi sila nagmamadali at totoong down-to-earth. Malalakas din silang uminom! Sinubukan ko na ring mag-abroad pero pagkatapos ng apat na taon, bumalik ulit ako sa Baguio.

Noong bumalik ako mula Singapore, wala halos magandang hanapbuhay sa Baguio kaya napilitan akong maghanap ng trabaho sa Maynila, mahigit 11 years na ako dito sa Maynila sa pinagtra-trabahuhan ko, pero sa Baguio pa din ako nakatira.

Kaya heto, every weekend, for eleven years, literal na paglalakbay ang buhay ko.  Mabuti na lang, patapos na ang TPLEX at may De Luxe buses na, halos apat na oras na lang ang biyahe mula Maynila hanggang Baguio, partida na ang hindi ko maipaliwanag na sabay-sabay na road rehabilitation at traffic mula Rosales hanggang Sison, Pangasinan.  Kung tapos na ang TPLEX by the end of 2014, pwede ng umuwi ng araw-araw sa Baguio - less than 3 hours na lang ang biyahe!

Hello

Kung tutuusin, hindi dapat hello ang sinasabi kapag magpapakilala ka, una hindi eto tagalog, pangalawa, hindi ba dapat "kumusta po kayo?"  Pero nung iniisip ko kung ano ang title ng una kung post, "hello" ang unang pumasok sa utak ko, so hello sa inyong lahat.

Mahigit tatlong blog accounts na siguro ang nagawa ko noon pa, pero sa kasamaang palad, pagkatapos ng mga una o pangalawa kung posts, tinatamad na ako.

Pero lately, may sinabi sa akin ang kaibigan ko na magandang blog na basahin, nakaka-intriga ang profile niya, kaya binasa ko naman.  And yes, dahil sa mga blog niya, naisip ko ulit na mag-blog. Na-inspire niya ako. Gusto ko siyang magsulat at ang tema niya - kakaiba.

So sana, makapag-blog na nga ako ng tuloy-tuloy.